- απόδοση
- (Θρησ.).Στη λειτουργική της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας, α. ονομάζεται η επανάληψη μιας γιορτής μετά από οκτώ μέρες. Η α. γίνεται για τις μεγάλες δεσποτικές και θεομητορικές γιορτές (Χριστούγεννα, Θεοφάνια, Πάσχα κλπ.). Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στις αρχαίες εβραϊκές παραδόσεις, όταν οι μεγάλες γιορτές διαρκούσαν οκτώ ημέρες (όπως όριζε o μωσαϊκός νόμος). Οι πρώτοι Εβραίοι χριστιανοί διατήρησαν τη συνήθεια αυτή που υιοθετήθηκε αργότερα και από τους άλλους χριστιανούς. Στην αρχή, η α. αφορούσε μόνο τη γιορτή του Πάσχα και των Θεοφανίων (έως τον 4ο αι. τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνια αποτελούσαν κοινή γιορτή που κρατούσε οκτώ ημέρες), ύστερα όμως επεκτάθηκε και στις άλλες μεγάλες χριστιανικές γιορτές. Τα αναγνώσματα και τα τροπάρια που λέγονται κατά την α. είναι τα ίδια με αυτά της ημέρας της γιορτής, παραλείπονται όμως τα σχετικά αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη (στον εσπερινό), το Ευαγγέλιο και ο Πολυέλεος (στον όρθρο), ενώ στη λειτουργία διαβάζονται ο Απόστολος και το Ευαγγέλιο της ημέρας αντί αυτών της γιορτής. Αν κατά τη διάρκεια του οκταημέρου μιας δεσποτικής η θεομητορικής γιορτής συμπέσει η γιορτή ενός αγίου, τότε τα τροπάρια και οι ύμνοι που ψάλλονται κατά τον εσπερινό, τον όρθρο και τη λειτουργία είναι προσαρμοσμένα στη γιορτή του αγίου, ψάλλονται όμως και άλλα της δεσποτικής ή θεομητορικής γιορτής. Τέλος, όταν πριν από την όγδοη ημέρα της α. συμπέσει άλλη μεγάλη γιορτή, τότε η α. γίνεται πριν από τη γιορτή αυτή. Μια τέτοια περίπτωση είναι η γιορτή των γενεθλίων της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου), της οποίας η α. γίνεται στις 12 αντί στις 15 Σεπτεμβρίου, επειδή παρεμβάλλεται στις 14 η γιορτή της Υψώσεως του Σταυρού.
* * *η (AM ἀπόδοσις) [αποδίδω]1. η επιστροφή κάποιου πράγματος, επιστροφή των οφειλομένων2. απότιση, απονομή3. μετάφραση ή διευκρίνισηνεοελλ.1. ο καταλογισμός κάποιου πράγματος σε κάποιον, η αναγωγή σε κάτι2. το να είναι κάτι αποδοτικό, η παραγωγικότητα, το κέρδος3. πρόσοδος, εισόδημα4. ερμηνεία ή μετάφραση ή παρουσίαση μουσικού ή θεατρικού έργου5. (συντακτ.) το δεύτερο από τα δύο σκέλη των υποθετικών λόγων στο οποίο αναφέρεται η υπόθεση6. εκκλ. ακολουθία που τελείται οκτώ ημέρες μετά από μεγάλη θρησκευτική γιορτή («απόδοσις της Κοιμήσεως της Θεοτόκου»)αρχ.1. καθορισμός, περιγραφή κάποιου πράγματος2. γραμμ. η αναφορά λέξης σε κάποιον όρο της πρότασης.
Dictionary of Greek. 2013.